Morituri vos salutant. Idący na śmierć, pozdrawiają was. Te słowa wybrane przez Kraszewskiego na motto powieści przewijają się przez cały utwór, uwydatniając nieuchronny charakter upadku żyjącej ponad stan arystokratycznej rodziny Brańskich. Historia osadzona w połowie XIX wieku ukazuje bezwzględność losu wobec tkwiącej mentalnie w dawnej świetności najwyższej warstwy polskiego społeczeństwa porozbiorowego.
UWAGI:
Tekst oparto na wyd. krytycznym : Dzieła, Kraków, 1959.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
Na początku czytelnik poznaje historię rodu Siekierzyńskich, który wywodzi się z czasów króla Bolesława Śmiałego, a w wieku XVI zaczyna podupadać. Ojciec tytułowego bohatera, pan skarbnikowicz Longin Siekierzyński, jest już tylko bardzo ubogim szlachcicem. Jego własnością jest jedna skromna wioska na Mazowszu - Siekierzynek. Pan Longin to człek wielkiej dumy, pyszny, mający bardzo wysokie mniemanie o własnym rodzie, z pogardą traktujący stojących niżej w hierarchii "panów braci". Jego zachowanie powoduje, iż Siekierzyńscy nie są lubiani w okolicy. Ponadto są skonfliktowani z wieloma innymi rodzinami. Toczą zawzięty spór z sąsiadem, niejakim Wichułą. Pan Longin poślubia pannę Kunegundę z rodu Pileckich. Owocem tego związku jest syn, Tadeusz Siekierzyński - tytułowy bohater powieści. Nie wiedzie on życia usłanego różami. W młodym wieku traci rodzica. Matka próbuje gospodarować na skromnym i zadłużonym majątku. Wkrótce po panu Longinie umiera także jego sąsiad-antagonista. Rodzina Wichuły o jego śmierć obwinia Siekierzńskich. Bezwzględny spór sąsiedzki trwa więc w dalszym ciągu. Wkrótce, z powodu zadłużenia, Tadeusz traci majątek. Wraz z matką i dwoma najwierniejszymi sługami musi opuścić rodzinne gniazdo. Udaje się do Lublina. Wkrótce umiera pani Kunegunda. Tadeusz musi sam sobie radzić. Przypadkowa rozmowa z pewnym mieszczaninem lubelskim odmienia jego żywot. Młodzieniec znajduje zajęcie, a także cel w życiu. Pragnie dorobić się fortuny, aby odzyskać utracony majątek i upokorzyć znienawidzonych Wichułów. Niestety musi ukrywać swoje zajęcie przed światem zewnętrznym.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
"Panienkę" wyróżniono przed laty prestiżową nagrodą w konkursie im. B. Prusa. Akcja toczy się na Polesiu. Tematem jest obrona starego, ziemiańskiego dworu przed niedołęstwem posiadaczy, rozrzutnością i lekkomyślnością młodego dziedzica. Życiowy i prawdziwy obraz rodzinnego dramatu ma swoją bohaterkę, kochaną i zakochaną, nade wszystko jednak zabiegającą o zachowanie rodzimego majątku.Kim była Emma Jeleńska? Przede wszystkim wielką Polką, jedną z najaktywniej działających w naszej Ojczyźnie po upadku Powstania Styczniowego. Po wojnie zapomniano o niej zupełnie. Powód był prosty. Niemal całe życie poświęciła walce o zachowanie polskości na Kresach, o przywrócenie ziem wschodnich Rzeczypospolitej. Książki Jeleńskiej, nierozłącznie związane z Wileńszczyzną i Polesiem, porównywano z dziełami E. Orzeszkowej. Bywało jednak i tak, że stawiano je obok Mniszkówny. Czy słusznie? Czy nie stosowniejsze byłoby porównanie książek Jeleńskiej z książkami M. Rodziewiczówny? Być może wznawiana powieść pomoże odpowiedzieć na to pytanie.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
"Jak najstarszych ludzi pamięć sięgała, nigdy jeszcze nic podobnego nie trafiło się na kilkadziesiąt mil wokoło. Bywały historie straszne, dziwne, jakich by się nikt spodziewać nie mógł wśród dworów spokojnych obywateli - kilka panien nader przyzwoitych i dobrze urodzonych dały się wykraść, ale natychmiast błogosławieństwo kościelne wybryk ten rozgrzeszyło; kłócili się ze sobą bracia aż do porywania na siebie i odgróżek, ale sąd polubowny zaraz zgodę ułatwił; sędzia poróżnił się raz z żoną tak, że od niego do klasztoru brygidek uszła - ano na drugi dzień przebłagał, powróciła, i żyli jak najzgodniej. W Zaborowie pokazywał się duch i łomotało na strychu, a po kilku pobożnych ofertach zupełnie straszyć przestało."
UWAGI:
Tekst oparto na oprac. Marii Rydlowej w wyd. krytycznym "Dzieła. Powieści obyczajowe" Kraków 1977.
DOSTĘPNOŚĆ:
Dostępny jest 1 egzemplarz. Pozycję można wypożyczyć na 30 dni
